De inspiratie voor mijn "Escher meets Mondriaan"
-project vond ik in het boek “Het begoochelde oog” van Bruno Ernst, een uitgave
uit 1996 van Taschen Libero (ISBN 3-8228-9205-X), een herziene uitgave van een
gelijknamig boek uit 1986, uitgegeven bij Meulenhoff/Landshoff. De
oorspronkelijke titel had de toevoeging “onmogelijke en meerzinnige figuren” en
de heruitgave “optische illusies”. Later
in 2006 is bij Libero ook het boek “Onmogelijke figuren; het begoochelde oog” verschenen,
een heruitgave van “Avonturen met onmogelijke figuren” uit 1985. De uitgaven
overlappen elkaar op een aantal punten.
De boeken zijn vaak in bibliotheken nog wel te
lenen en tweedehands of antiquarisch aan te schaffen.
In het boek waar ik uit putte rubriceert Bruno
Ernst in hoofdstuk 5 “Galerij van onmogelijke figuren” een aantal verschillende
groepen, zoals driebalken, vierbalken, veelbalken en ook “Meervoudige vlakken”
waaronder mijn afbeelding valt. Een meervoudig vlak ziet er op een bepaalde
plaats in een tekening uit als één plat vlak maar op een andere plaats in diezelfde
tekening als twee of meer platte vlakken. Het blijkt het oudste type
onmogelijke figuur te zijn dat, vaak ongewild en onbewust, in afbeeldingen is
aangebracht. Het oudste tot nu toe bekende voorbeeld staat in een
perikopenboek van voor 1025, een afbeelding van Madonna met Kind, waarbij de
middelste pilaar zowel in het voor- als achtervlak ligt.
Ik had in dat boek de tekening “Nest van
onmogelijke kubussen” van Bruno Ernst gezien en geprobeerd het na te tekenen om
het later nog eens uit te werken. Dat viel eerst niet mee, omdat ik van groot
naar klein probeerde te werken. Uiteindelijk heb ik de tekening kunnen reconstrueren
door van klein naar groot te gaan en het voorvlak en rechterzijvlak, wat de
grondlijnen betreft, te verdubbelen en zo verder te gaan.
Ik heb er voor gekozen om de kubusbegrenzingen
die in het voor- en zijvlak liggen niet te tekenen, zodat voor- en zijvlak één
geheel werden. Dat wil zeggen, het voorvlak blijkt steeds ook voorvlak van de
achterliggende kubussen.
Toen het schilderij af was bleek het effect
van de onmogelijke figuur nog weer versterkt uit te pakken door het doek te
draaien.
Uiteindelijk heb ik in Paint toch nog wat lijnen,
zoals Bruno Ernst ze wel tekende toegevoegd om te kijken wat het effect ervan was.
Ik heb ervoor gekozen om de verschillende
vlakken de basiskleuren van Mondriaan in z’n abstracte werken te geven. Vandaar
de titel van het werk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten